Tükenmişlik Aile ve İş

UZMAN AİLE DANIŞMANIMIZ DERYA SEYDİOĞLU HOCAMIZIN TÜKENMİŞLİK KONUSUNDAKİ YAZISI.

Toplumların tarihsel gelişim süreçlerine baktığımızda sosyal yapı içerisinde kurum ve kuruşlarda bir dizi değişiklikler meydana gelmiştir.Özellikle meslek-iş aile ve evlilik alanlarında değişmeler doğal olarak bireylerin günlük yaşamlarını bir yönüyle de olumsuz etkilemiştir.

     Günümüzde bir çok alandaki kültürel eğitimler ve değişiklikler nedeniyle aile kurumu açısından köklü değişimler almış ve evliliklerde stres yaratan faktörlerin artmasıyla birlikte stres yaşantıları da önemli bir şekilde artarak çoğalmıştır.

Örnek: Çocuk bakımı konusundaki eğitim; ev yerine kreş ve anaokullarına doğru bir değişim gösterirken,insanlar tarım toplumlarında benzer iş ve mesleklerde uğraş verirken sanayileşmeye birlikte modern dediğimiz toplumlarda farklı mesleklerde iş kollarında yoğun emekle çalışmaya başlamıştır.Bu ve bunun gibi benzer nedenlerden dolayı evlilik ,aile kurumuna korumaya yönelik hizmet veren geleneksel yapılardan uzaklaşılmaya başlamıştır.

     Sosyo Ekonomik,teknolojik kültürel,siyasi gelişmler ve değişmeler paralelinde ortaya çıkan kriz durumları günlük yaşamda binevi evlilik ve aile kurumu içerisinde ki eşleri de olumsuz yönde etkilemiştir.

      Tükenmişlik 70’li yıllardan bu yana yaygın bir araştırma konusu olmuştur.Tükenmişlik kavrramını ilk kez BRADLEY(1969) kullanmış ve Freudenberger ise (1974) Tükenmişliği düşük başarı,duygusuzlaştırma ve iş ilgisinin azalması semptomlarının eşlik ettiği fiziksel,duygusal zihinsel yorgunluk olarak tanımlanmıştır.

    Pines&Aranson’a göre tükenmişlik ; bir şevk,idealizm, enerji kaybı ,perspektif  ve amaç kaybı olarak sürekli strese,umutsuzluğa,çaresizliğe ve kapana kısılmışlık duygularına neden olan fiziksel,duygusal ve zihinsel bir yorgunluk semptomudur.

        Yapılan araştırmalara göre , Tükenmişlik başlangıçta insanlara yüz yüze hizmet veren meslek grupları için mesleki bir tehdit olarak değerlendirilirken daha sonra diğer meslek dalları çalışanlarına , evliliklere,ailelere ve evlilik ilişkilerine yayıldığı ,eşlerden birinin yaşadığı tükenmişlik duygusunun diğer eşe geçiş yaptığı ve bu geçiş sürecinin karşılıklı olduğu görülmüştür.

      Tükenmişlik insanların kişisel ve psikolojik iyilik halleri, eş, aile ve sosyal çevreleriyle olan ilişki ve iletişimlerinde önemli bir tehdit oluşturmaktadır.

      Tükenmişlik durumu kişide ciddi anlamda bireysel,mesleki ve ailevi sorunların yanı sıra psikosmatik bozukluk , evlilik problemleri , uykusuzluk,alkol,madde kullanımı gibi sorunlara yol açmaktadır.Bu bilgilerden ve açıklamalardan harekette tükenmişlik ve etkileri kişinin hayatının farklı alanlarında iş,aile,evlilik,sosyal çevre gibi çeşitli sıkıntılar yaşamasına neden olmaktadır.

      Tükenmişlik kendini çoğunlukla iş ve eş tükenmişliği olarak göstermektedir.

DİNES’in Psikoanalitik –Varoluşçu Tükenmişlik iki sayıltıya dayanır.

1. İnsanlar yaşamlarının anlamlı olduğuna inanma ihtiyacındadırlar ve insanlar kendileri için önemli ve anlamlı olan şeyleri arama eğilimindedirler.
2. İnsanların ailelerinden kalıtım yoluyla geçen ve çocuklarında doyurmak ihtiyacı içinde olupta doyuramadıkları beklentilerini ve güncel hayallerini anlamlı çocukluk deneyimleriyle yer değiştirmelerine olanak sağlayacak bir seçim yapma eğilimine sahip olmalarıdır.

   Bu modele göre insanlar doyurulmamış çocukluk ihtiyaçlarını giderecek ve çocukluk yaşantılarına anlam kazandıracak bir eş seçerler.Böylelikle herhangi bir eş seçimlerinin bilinçdışı belirleyicilerini kişilerin bireysel ve ailesel geçmişleri yansıtmaktadır.

   Buna bağlı olarak kişiler eş seçimi üzerine odaklandıklarında çok yüksek düzeyde beklenti içerisine girmektedirler.Bu durumda kişi için en yüksek beklenti ,çözümlenmemiş (iyileşmemiş) bazı çocukluk yaraları almaktadır.

   Yaşamdan elde edilen doyum ve başarılar bu yaraların iyileşmesine yardımcı olmaktadır. Fakat insanlar bunları elde etmede başarısız olduklarında ya da yanıldıklarını hissettiklerinde seçilen eş ,çocukluk travmalarının yol açtığı yaraları iyileştirmek yerine aynı travmalarının yeniden yaşanmasına neden olduğunda TÜKENMİŞLİK meydana gelmektedir.

    Mesleki (iş) ve eş tükenmişliği arasında sıkı bir ilişki vardır.Mesleki tükenmişlik,evlilik, ve ilişki üzerine ,iş stresinde aile üzerine yayılır ve eşlerden birinin yaşadığı tükenmişlik duygusu diğer eşe de geçiş yapar.

    Yapılan araştırmalara göre kadınlar erkeklere göre daha yüksek düzeyde tükenmişlik yaşamaktadırlar.

Tükenmişlik sendromu iş hayatında aşırı yorgunluk,zorlama,istirahat edememe,durağanlık ,monotonluk ,kişinin gösterdiği enerji ve efora karşı beklediği verimi alamama durumu sonrasında ortaya çıkar.Halsizlik ,motivasyon kaybı , isteksizlik ve çaresizlik duygusu,sihirli agresif olma,yeme bozukluğu gibi belirtiler baş gösterir.Tükenmişlik her meslek grubun da görülebilir.

  Sizler de iş yada eş tükenmişliği yaşıyorsanız kendinizi sürekli fiziksel ,zihinsel duygusal(psikolojik) olarak yorgun hissediyorsanız ve bu durumla baş edemiyorsanız bize ulaşabilirsiniz.

Uzman Aile Danışmanı ve Psikoterapist
Derya Seydioğlu

Randevu İçin:  0544 204 61 82 ve 0322 234 9 234